Czym są zaburzenia afektywne dwubiegunowe?

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe to inaczej ChAD, czyli Bipolar Affective Disorder. Choroba ta charakteryzuje się specyficznymi nawrotami epizodów depresyjnych i maniakalnych, w których następuje cykliczny okres poprawy nastroju, energii i aktywności z następującym po nim obniżeniu samopoczucia. Po chwilowym powrocie do zdrowi występuje kolejny epizod chorobowy. Z reguły zaburzenia dwubiegunowe rozwijają się przed 40. rokiem życia, najczęściej w wieku 28-35 lat. ChAd może wystąpić zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Objawy zaburzeń afektywnych dwubiegunowych

Objawy choroby afektywnej dwubiegunowej są uzależnione od fazy, czyli epizodu maniakalnego lub depresyjnego. Pierwszy z nich trwa około 3-6 miesięcy, natomiast drugi ma średnią długość od 2 tygodni do 5 miesięcy i z reguły pojawia się nagle. W fazie epizodu maniakalnego występuje euforia, ekspansywność i pobudliwość, która miesza się z drażliwością i rozdrażnieniem. Widoczne są też symptomy poznawcze i motywacyjne, takie jak myśli maniakalne czy nadmierna aktywność. Epizod maniakalny objawia się też fizycznie i somatycznie, np. poprzez ograniczoną potrzebę snu. W fazie epizodu depresyjnego występuje natomiast obniżenie nastroju, poczucie pustki, uczucie bezradności i smutku, apatia i zahamowanie aktywności uraz utrata zainteresowań. Do często spotykanych objawów zalicza się też osłabienie koncentracji, niską samoocenę, zmniejszony apetyt czy myśli i czyny samobójcze. Charakterystyczny dla ChAD jest okres remisji, który występuje między epizodami. Nie objawia się on żadnymi symptomami chorobowymi lub są one nieznaczne, jednak nie oznacza to wyleczenia zaburzeń. W okresie remisji pacjent musi pozostawać pod kontrolą lekarza oraz przyjmować leki.

Przyczyny i rozpoznanie ChAD

Przyczyną zaburzeń afektywnych dwubiegunowych są różne czynniki psychologiczne, biologiczne, genetyczne oraz neurochemiczne, czyli zależne od zachodzących w tkankach mózgu procesów chemicznych. Większe ryzyko rozwoju ChAD występuje u osób ekstrawertycznych. Samo rozpoznanie tej choroby odbywa się na podstawie objawów, takich jak silne i niepokojące zmian nastroju. Diagnostykę najczęściej przeprowadza lekarz psychiatra, jednak o pomoc można zwrócić się również do psychologa lub internisty. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu oraz badań, specjalista postawia rozpoznanie i wdraża stosowne leczenie. Wstępna konsultacja może się odbywać zdalnie. Psychiatra online 24h na dobę obsługuje pacjentów, dlatego jego wsparcie da się uzyskać o dowolnej porze. W diagnostyce zaburzeń afektywnych stosuje się różne metody, w tym Skalę Manii Younga YMRS, skalę Montgomery-Asberg, skalę depresji Hamiltona, skalę depresji Becka, Kwestionariusz Objawów Hipomanii czy kwestionariusz nastroju MDQ.

Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej

Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej polega przede wszystkim na długotrwałym przyjmowaniu odpowiednich środków, takich jak leki normotymiczne w formie stabilizatorów, leki neuroleptyczne oraz leki przeciwdepresyjne. Na tego rodzaju preparaty musi zostać wystawiona recepta. W leczeniu ChAD duże znaczenie ma też psychoterapia, zwykle w formie terapii poznawczej lub interpersonalnej. Istotna jest też edukacja rodzinna, która obniża ryzyko nawrotu zaburzeń. W leczeniu lekkich lub umiarkowanych odmian choroby cennym wsparciem się bowiem interwencje psychospołeczne. Skutki epizodów maniakalnych i depresyjnych to przede wszystkim pogorszenie funkcjonowania społecznego i zawodowego, wynikające z osłabienia relacji z bliskimi czy długotrwałej niezdolności do pracy. Aby zapobiegać zaburzeniom afektywnym dwubiegunowym, należy przede wszystkim zadbać o aktywność fizyczną, dietę oraz wypoczynek. Nie bez znaczenia pozostaje umiejętne radzenie sobie ze stresem. Przed nawrotami ChAD chroni psychoterapia oraz farmakoterapia, np. podawanie węglanu litu. Na niezbędne środki wystawiana jest erecepta. Postępowanie na tym etapie powinno wyglądać tak samo, jak w przypadku regularnie występujących epizodów maniakalnych i depresyjnych.